18 czerwca 2025 Aktualności
W całej Europie trwają prace nad zwalczaniem wirusa brunatnej wyboistości owoców pomidora (ToBRFV), a najnowsze informacje pochodzące od Holenderskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i Produktów Konsumenckich (NVWA) rzucają światło na zagrożenia i zasady związane ze znaną strategią: ochroną krzyżową, czyli metodą podobną do szczepienia roślin.
Ochrona krzyżowa polega na użyciu łagodnego szczepu wirusa w celu ochrony roślin przed bardziej agresywnymi wariantami. Metoda ta okazała się ograniczona w zwalczaniu wirusów w roślinach, a jedynymi dostępnymi na rynku produktami są szczepionki przeciwko wirusowi mozaiki pepino (PepMV). Chociaż technika ta była w przeszłości stosowana do zwalczania wirusów, dla których nie było dostępnych rozwiązań genetycznych, NVWA informuje, że jej zastosowanie w przypadku ToBRFV okazuje się szczególnie trudne. Głównym wyzwaniem jest utrzymanie stabilnego, niemutującego, łagodnego szczepu. Ryzyko, że taki szczep ewoluuje w bardziej szkodliwą formę, jest znaczne i jak dotąd nie dopuszczono do stosowania żadnego produktu zapewniającego ochronę krzyżową dla ToBRFV. Uzyskanie zezwolenia może być trudne, ponieważ istnieje alternatywa dla producentów odmian odpornych na ToBRFV. Takie alternatywy nie były dostępne w okresie opracowywania szczepionki przeciwko PepMV w Holandii. Chociaż badania są prawnie dozwolone na podstawie określonych wyjątków, NVWA podkreśla, że proces rozwoju i zatwierdzania jest złożony i obarczony przeszkodami naukowymi i regulacyjnymi.
NVWA ostrzega również przed łączeniem ochrony krzyżowej z wykorzystaniem odpornych odmian pomidorów. W przypadku wirusa ToBRFV, jednoczesne stosowanie obu strategii prawdopodobnie osłabi skuteczność cech odpornościowych. Mogłoby to nieumyślnie przyspieszyć adaptację i rozprzestrzenianie się wirusa, zwiększając w dłuższej perspektywie podatność upraw na zakażenie.
Pomimo wyzwań, trwają badania, które analizują ochronę krzyżową wśród innych strategii zarządzania wirusem. NVWA podkreśla jednak, że ze względu na wysoką zakaźność tego wirusa, szczepionka może łatwo prowadzić do niezamierzonych infekcji w sąsiednich uprawach. Nie jest również jasne, czy warianty stosowane w czynniku ochrony krzyżowej powodują mniej szkód.
W międzyczasie stosowanie odmian odpornych i przestrzeganie rygorystycznych protokołów higienicznych okazało się najskuteczniejsze w ograniczaniu rozprzestrzeniania się wirusa ToBRFV.
Back to overview