Terminologia dotycząca odporności

Co to oznacza?

Poniżej podano definicje terminów opisujących reakcje roślin na szkodniki lub patogeny i na stres abiotyczny stosowane w branży hodowli nasion warzyw (na podstawie zatwierdzonej wersji ISF z maj 2017 r.). 

1. Preambuła

Relacje między roślinami a szkodnikami lub patogenami są bardzo skomplikowane. Warunki opisujące reakcję rośliny danej odmiany na działanie szkodników lub chorób, ustalone są na podstawie badań ze znanymi i scharakteryzowanymi biotypami, patotypami, rasami lub szczepami danego szkodnika lub patogenu.

W praktyce jednak zdolność szkodników lub patogenów do powodowania choroby lub uszkodzenia rośliny zależy od warunków środowiskowych, właściwości organizmu i zdolności rośliny do samoobrony. Pod wpływem różnorodnych warunków takich jak wiek rośliny, intensywność presji szkodników lub patogenów, stopień wirulencji oraz niekorzystne warunki środowiskowe, wzajemne oddziaływanie pomiędzy tą samą odmianą roślin a szkodnikiem lub patogenem może dawać różne wyniki.

Wiemy, że szkodniki i patogeny rozwijają nowe biotypy, patotypy, rasy lub szczepy, które mogą powodować choroby lub uszkadzać rośliny, które pozostawały nienaruszone przez pierwotną formę tych szkodników lub patogenu.

2. Definicje

• Odporność immunologiczna: niepoddawanie się atakowi lub infekcji określonego szkodnika lub patogenu.

• Odporność: zdolność rośliny danej odmiany do hamowania wzrostu i rozwoju określonego szkodnika lub patogenu lub ograniczania uszkodzeń powodowanych przez nie w porównaniu z roślinami odmian podatnych w podobnych warunkach środowiskowych i przy podobnej presji szkodnika lub patogenu. Rośliny odmian odpornych mogą wykazywać pewne objawy choroby lub uszkodzeń przy silnej presji ze strony szkodnika lub patogenu.

  • Definiuje się dwa poziomy odporności: 

    • Odporność wysoka (HR): rośliny odmian z taką odpornością są zdolne do silnego hamowania wzrostu i rozwoju określonego szkodnika lub patogenu przy normalnej presji ze strony szkodnika lub patogenu w porównaniu z odmianami podatnymi. Rośliny te mogą jednak wykazywać pewne objawy choroby lub uszkodzeń przy silnej presji ze strony szkodnika lub patogenu.

    • Odporność średni (IR): rośliny odmian z taką odpornością są zdolne do hamowania wzrostu i rozwoju określonego szkodnika lub patogenu; mogą one natomiast wykazywać w większym stopniu objawy lub uszkodzenia w porównaniu z odmianami o wysokiej odporności. Rośliny o średniej odporności wykazują w mniejszym stopniu objawy lub uszkodzenia w porównaniu z odmianami podatnymi uprawianymi w podobnych warunkach środowiskowych i przy podobnej presji ze strony szkodnika lub patogenu.

• Podatność: niezdolność rośliny  do hamowania wzrostu i rozwoju określonego szkodnika lub patogenu.

• Tolerancja: zdolność rośliny  do znoszenia stresu abiotycznego bez poważnych konsekwencji dla wzrostu, wyglądu i plonu. Określenie tolerancja będzie nadal używane przez firmy nasienne w odniesieniu do określenia reakcji na stres abiotyczny.

3. Oznaczenia kodowe

Jeśli nie podano inaczej, odporność naszych odmian warzyw będzie kodowana (wyjaśnienia podano na liście oznaczeń kodowych).

Aby oddzielić organizmy szkodników, kody gatunków i kody szczepów, zastosowane zostaną następujące separatory:

• Jeśli odmiana jest odporna na więcej niż jeden patogen, indywidualne kody odporności będą oddzielone symbolem „ / ” (ukośnik).
• Kody gatunków będą oddzielone od kodów szczepów symbolem „:” (dwukropek).
• Kody szczepów będą oddzielone symbolem „ , ” (przecinek).
• W przypadku, gdy w porządku logicznym występują więcej niż dwa kody szczepów, zapis zostanie skrócony do formy od-do poprzez symbol „-” (minus).

Różne odmiany o tym samym poziomie odporności na konkretne szkodniki lub patogeny mogą wykazywać odmienną reakcję odporności z ich różnej budowy genetycznej.  Należy zauważyć, że wskazana odporność danej odmiany, jest ograniczona do określonych biotypów, patotypów, ras lub szczepów szkodników lub patogenu.

Jeśli w informacji o odporności nie podano biotypów, patotypów, ras lub szczepów, to dlatego, że nie istnieje ogólnie uznana klasyfikacja danego organizmu dla biotypu, patotypu, rasy lub szczepu. W tym przypadku oporność jest oznaczona tylko w odniesieniu do pewnych i niewyizolowanych w późniejszym czasie taksonów tego patogenu. Nowe biotypy, patotypy, rasy lub szczepy, które mogą się pojawić, nie są objęte pierwotnym twierdzeniem o odporności.

Jeśli w kodzie odporności pewnej odmiany występuje odwołanie do pewnych szczepów o deklarowanej odporności, oznacza to, że brak jest deklaracji dotyczącej odporności na inne szczepy tego samego patogenu.

Jeśli w kodzie odporności nie występuje odwołanie do szczepów patogenu o deklarowanej odporności, oznacza to, że deklarowana jest tylko odporność na pewne niewymienione szczepy tego patogenu i że nie ma gwarancji, iż odmiana ta nie zostanie zainfekowana przez ten patogen.